Non-fungible token’ yani takas edilemez token’lar. Dijital bir varlığın türünün tek örneği olduğunu takas edilemez veya değiştirilemez olduğu anlamına gelir. Aslında bir tip kripto para cinsi olarak da ifade etmenin mümkün olduğu NFT, diğer kripto para türlerinden farklı olarak klasik tanımların haricinde değerli bir varlığı temsil edebiliyor. NFT’ler bu anlamda bir kripto paradan çok bir meta ya da ürün olarak değer görüyor. NFT’ler ağırlıklı olarak koleksiyon değeri gören ürünlerden oluyor. Örneğin eskilerde çok popüler olan oyun kartları, dijital ortamda NFT olarak karşılık görebiliyor. Bunun yanı sıra bir elma resminden kendi çektiğiniz gökyüzü fotoğrafına kadar her şey NFT haline getirilebiliyor. NFT bir tablo da olabilir; video, fotoğraf, şarkı veya bir tweet de... NFT’ler kriptografik işlemlerden geçtiği için kopyalanamaz veya başka bir NFT ile değiştirilemez.
NFT Ne İşe Yarar?
NFT’ler pek çok farklı amaç için kullanılabilirler. Örneğin ;
1- Dijital sanat: Hem dünyada hem de Türkiye’ de birçok önemli sanatçılar, çalışmalarını NFT’ye dönüştürüp satışa sunuyor. Bu sanatçıların, içerik üreticilerinin, eserlerini NFT olarak tokenlaştırarak benzersiz kopyalar oluşturabilir ve bu eserlerin telif haklarını koruyabilirler.
2- Oyun ve oyun içi unsurlar: NFT'ler, oyunları sadece eğlence amacı olmanın yanı sıra bir finans piyasası haline getiriyor. Play to Earn oyunları, harcadığınız zamanı nakite çevirmenin kapısını açar. Bunu oyun içindeki eşyaları satarak veya çeşitli karakterler, diğer oyun unsurlarını NFT’ler ile satın alabilirsiniz. NFT'lerin oyunlara entegre edilmesinin başlıca nedeni de tam olarak budur.
3- Müzik ve Medya: NFT’ler, müzisyenlerin çalışmalarının çıktıları ve fiyatlandırması gibi konularda daha çok kontrol sahibi olmasını sağlıyor ve müzik yayın platformları, konser organizatörleri gibi üçüncü taraflara bağımlı olmadan müzisyenler ve hayranları arasında doğrudan bir gelir akışı olanağı sunuyor.
4- İfade özgürlüğü: NFT'ler, merkezi olmayan bir platformda sanatçıların ve yaratıcıların eserlerini sergilemelerine ve satmalarına olanak tanır. Bu, sansür veya kısıtlamalara maruz kalmadan, sanatçıların özgürce ifade etmelerini sağlar.
NFT’ler Nasıl Üretiliyor?
NFT üretme sürecine mint denir. Üretim blok zinciri ağlarında (Ethereum, Binance Smart Chain, Polkadot vb.) gerçekleşir. NFT üretmek için bazı temel adımları gerçekleştirmek gerekir;
1- Plartform seçimi: Bir NFT yaratmak için öncelikle NFT uyumlu bir dijital cüzdan gerekir.
2- Cüzdan oluşturma: NFT'lerinizi saklamak ve yönetmek için bir kripto cüzdanı oluşturmanız gerekecektir. En çok bilinen ve kullanılan MetaMask cüzdanı, yönetmek için kullanılabilir.
3- Dijital seçimi: NFT yapmak istediğiniz dijital varlığınızı seçin (fotoğraf, şarkı sözü, tweet veya obje).
4- NFT pazar yeri seçimi: NFT’lerinizi satmak için bir plartform seçmelisiniz. (OpenSea, SuperRare, Rarible, Axie Marketplace vb.)
5- NFT oluşturma: Plartforma girerek dijital varlığınızı NFT oluşturma aracı ile NFT formatına getirin. Bu süreçte, NFT'nin adı, açıklaması, görseli ve diğer özellikleri belirlenmelidir. Bu bir anlamda blok zincirde depolanacak akıllı bir sözleşme oluşturmak anlamına gelir.
6- Gas ücreti: Gas ücreti, işlemlerin işlenmesi için ödenen bir tür ücrettir. Her ağ için farklı ücretlendirme bulunmaktadır.
7- NFT oluşturulması ve yayınlanması: Gerekli adımlar yapıldıktan sonra NFT yayınlanır.
NFT Nasıl Alınır Nasıl Satılır?
NFT alım satım için en yaygın kullanılan birkaç uygulama şunlardır: OpenSea, Rarible, SuperRare
NFT’nin yaratıcısı eserini bir plartformda yayınladıktan sonra bu herkese erişilebilir anlamına gelmektedir. Bu esere erişen ve bu eserle ilgilenen herkes bu eser için teklif verebilir. NFT’ler kripto para birimleri ile işlem görmektedir bundan dolayı cüzdanınızdaki miktarı kontrol etmelisiniz. Eğer alıcı ve satıcı anlaşırlar ise satış gerçekleşir. Miktar karşı tarafın cüzdanına yansır. Satın aldığınız NFT'yi kripto cüzdanınıza transfer edin. Bu, NFT'nin sizin kontrolünüz altında olduğu anlamına gelir ve onu istediğiniz zaman başka bir yere aktarabilir veya satışa sunabilirsiniz. Her plartformun kendine özgü özellikleri vardır. Kullanıcı sözleşmesini okumadan işlem yapmak risklidir.
2021
1- 2021'de Yaklaşık 28.6 Milyon Cüzdan NFT Ticareti Yaptı NFT satış hacmi 2021'de yaklaşık 24.9 milyar dolar olarak gerçekleşti; bu, 2020'den sonra yaklaşık 94.9 milyon dolardan büyük bir artış demektir. Özellikle, NFT'lerde ticaret yapan cüzdanların sayısı 2021'de büyük ölçüde arttı, 2020'de yaklaşık 545.000 olan cüzdanlar 2021'de yaklaşık 28.6 milyona yükseldi. En değerli öğeler genellikle en volatil olanlardı.
2- 2021'in 2. çeyreğinden 3. çeyreğine kadar olan dönemde, NFT ticaret miktarı %700'den fazla arttı. 2021 boyunca, NFT patlaması göz ardı edilemezdi; çünkü 2. çeyrek ile 3. çeyrek arasında üç aşağı beş yukarı ticaret hacimleri katlanarak arttı. Q3'teki tüm küresel NFT işlemlerinin toplam değeri 10.7 milyar dolardı.
3- 2021'de NFT sanat satışları ayda yaklaşık 1.5 milyon adede ulaştı. 15 Ekim ile 15 Kasım arasında yaklaşık 1.540.000 NFT sanat satışı yapıldı. 2022' nin sonunda bu rakam 11 milyona ulaştı.
2022
1- 2022'de NFT platformlarında 24 milyar dolar harcandı.
2- NonFungible.com verilerini kullanarak birincil ve ikincil satışlar arasındaki hacmi ayırarak, bu yılın en büyük faaliyeti Mayıs ayında gerçekleşti. Haftalık birincil işlemler 530 milyon doları bulurken, ikincil satışlar 1.3 milyar dolara ulaştı. Her iki kategoride de büyük düşüşler yaşandı; birincil satışlar %99 ve ikincil satışlar ise %93 oranında azalarak sırasıyla 4.3 milyon dolar ve 96 milyon dolara geriledi. Açıkça görüldüğü gibi, ikincil satışlar birincil satışlardan önemli ölçüde daha fazla hacme sahip, ve birincil satışlar ayı piyasasında daha az dayanıklı olmuştur.
2023
1- 2023'ün ikinci çeyreği ile üçüncü çeyreği arasında NFT ticaretine dahil olan aktif cüzdanların sayısı %25'ten fazla azaldı.
2- 2023 ilerledikçe sanat alanında aylık NFT satışları azaldı. Fakat CryptoPunks veya Bored Ape Yacht Club gibi sanat projeleri, piyasa değerine göre en üst sıralarda yer aldılar.
3- 2023'te Blur, dünyanın en büyük NFT pazarı olarak konumunu aldı. Yıllardır OpenSea, sektörde liderlik yapıyordu.
4- Bir NFT satın alan veya satan aktif cüzdan sayısı:
2023'ün ikinci çeyreğinden üçüncü çeyreğine kadar kullanıcı sayısında önemli bir düşüş var. NFT satışları üçüncü çeyrekte keskin bir şekilde düştü. Bu, dijital varlıkların yüksek derecede risk ve az bir getiri belirtisi göstermesine bağlı olabilir. En büyük NFT pazarı OpenSea'deki satışlar da, 2023 Eylül'ünde düştü.
2024
2024, Non-fungible token'lar (NFT'ler) için heyecan verici vaatlerle doludur. Ana trendler gerçek dünya varlıklarını tokenleştirmeye ve NFT'leri somut ürünlerle birleştirerek etkileyici deneyimler sunmaya odaklanmaktadır. Bitcoin tabanlı NFT'ler, Web3 oyunlarından başlayarak film oyuncularının dünyasına genişlemekte ve varlıklarını kurmaktadır. Küresel NFT pazarı, Ocak 2024'te 193.84 milyar dolarlık bir piyasa değerine ulaştı.
Eylül 2021'de NFT satışlarının neredeyse 881 milyon dolarlık bir zirveye ulaşmasının ardından, istikrarlı bir düşüş yaşandı. Ocak 2024 itibarıyla, 30 günlük toplam satış değeri 11.8 milyon dolar olarak duruyor. Bazıları NFT'leri sadece mizah satışı için bir trend olarak görebilir, ancak bu, farklı toplulukları devrim yapma potansiyeline sahiptir.
Nft Gelecek Beklentileri Nelerdir?
-Dünya çapındaki NFT pazarının 2027’de 3.282 milyar dolarlık bir Pazar hacmine ulaşması bekleniyor.
-NFT pazarının 2027’ye kadar 19.31 milyon kullanıcıya sahip olması bekleniyor.
-2024 itibariyle NFT alanında 13.95 milyon kullanıcı bulunmaktadır. Bu sayının 2027’de 19.31 milyon kullanıcıya ulaşması beklenmektedir.
- Jefferies’in raporuna göre 2025 yılına kadar NFT Pazarı 80 Milyar Dolar Değerine Ulaşabilir!
NFT Piyasası Hakkında Bazı Bilgiler
1) En Büyük NFT Pazarı OpenSea'dir. OpenSea, Non Fungible Token'lar için en büyük kişiden kişiye (P2P) pazardır ve toplam işlem hacmi yaklaşık olarak 14.68 milyar doları bulmaktadır. OpenSea'nin tüm NFT işlem hacminin %90'ını aldığı belirtilmektedir. OpenSea, Ocak 2022'de tüm zamanların en yüksek işlem hacmini olan 3.7 milyar doları kaydetmiştir.
2) Toplam NFT satışlarının %50'sinden fazlası 200 doların altındadır. Tüm NFT'ler milyonlarca dolar gelir elde etmiyor. Belgelendirilmiş NFT satışlarının yaklaşık %53.6'sının 200 doların altında olduğu kaydedildi. NFT'lerin %75'inden fazlası 100 doların altında değerlidir.
3) Cryptopunks, En İyi 20 NFT Satışından 5'inden Sorumludur. Larvalabs'in bir ürünü olan CryptoPunks, Ethereum blok zinciri ağında çalışır.
-Nadir olmaları nedeniyle son derece popülerdirler. Örneğin, CryptoPunk #7523 yaklaşık 11.8 milyon dolar, #3100 CryptoPunk ise 7.7 milyon dolar karşılığında satıldı, bu da onları sırasıyla 4. ve 5. en yüksek NFT satışı yaptı.
4) NFT’ler, Amerika Birleşik Devletleri’nde Y Kuşağı’nın (%23) koleksiyonu haline gelmiştir.
5) NFT koleksiyoncularının üçte birinden fazlası erkeklerdir.
6) “The Merge” şu ana kadar en değerli NFT’dir ve piyasa değeri 91 milyon dolardan fazladır.
7) Köpek, bir Japon cinsi olan Shiba Inu'yu tasvir eden en ünlü memelerden biridir. Ayrıca, Haziran 2021'de Zora'da yapılan bir satışta 4 milyon dolardan fazla getiri sağlayarak en pahalı NFT meme'si haline geldi. Eylül 2021'de NFT'nin yeni sahibi, meme NFT'sinin 17 milyar parçaya bölüneceğini belirtti. Yeni jetonların sadece %20'si olan $DOG olarak adlandırılan jetonlar başlangıçta açık artırmaya sunulacaktır.
8) En çok NFT kullanıcısına sahip ülke Tayland'dır.
NFT kullanıcı sayısının, NFT'ye sahip olan kişi sayısıyla aynı olmadığını belirtmek önemlidir. Bazı insanlar birden fazla NFT cüzdanına sahip olabilirken, diğerleri NFT oyunlarını oynamak gibi NFT'leri sahip olmadan da kullanabilirler.
